Feliks Nowowiejski
Feliks Nowowiejski (1877 – 1946)
wielki polski kompozytor, dyrygent, organista, chórmistrz, pedagog, patriota
„Dorobek Feliksa Nowowiejskiego wywarł wpływ na kulturę muzyczną całego świata, a w szczególności Polski. Artysta zawsze stał po stronie polskości i polskiej kultury, był autorem wielu pieśni patriotycznych, które umacniały tożsamość narodową Polaków.
W niepodległej Polsce brał czynny udział w tworzeniu i organizowaniu życia artystycznego. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o szczególnym znaczeniu Jego dorobku, ustanawia rok 2016 Rokiem Feliksa Nowowiejskiego.”
Fragment uchwały Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 22 grudnia 2015 r.
Feliks Nowowiejski rodził się 7.02.1877 r. w Barczewie, (dawniej Wartenburg) w licznej rodzinie krawca. Po ukończeniu Szkoły Podstawowej, edukację kontynuował w Szkole Muzycznej w Świętej Lipce. W 1893 r. wraz z rodziną zamieszkał w Olsztynie gdzie rozpoczął pracę w orkiestrze wojskowej. W 1898 r. został organistą w kościele św. Jakuba w Olsztynie. W tym roku zdobył I nagrodę w Londynie za marsz ,,Pod sztandarem pokoju”. W latach 1898-1907 doskonalił wiedzę w Konserwatorium Sterna w Berlinie, Szkole Muzyki Kościelnej w Ratyzbonie i Szkole Mistrzów w Królewskiej Akademii Sztuki w Berlinie. Wtedy stworzył utwory o treści patriotycznej m.in. „Swaty polskie”, uwerturę opartą na folklorze warmińskim. Brał udział w życiu berlińskiej Polonii organizując chóry.
W latach 1902-1904 był dwukrotnym laureatem nagrody rzymskiej im. G. Meyerbeera: za oratorium pt. „Powrót syna marnotrawnego” i Symfonię h-mol. Dzięki nagrodom odbył podróże artystyczne po Europie. W 1903 roku skomponował jedno z najważniejszych dzieł pt. „Quo Vadis”, oratorium inspirowane powieścią Henryka Sienkiewicza, zyskało wielką sławę i było wykonywane w ponad stu pięćdziesięciu miastach Europy, Ameryki Północnej i Południowej. Otrzymał też nagrodę im. L.V. Beethovena w Bonn. za uwerturę „Swaty polskie” Z okresu berlińskiego pochodzą hymny m.in. „Pieśń o orle”, „O polski kraju święty”, psalm „Ojczyzna”, uwertura „Konrad Wallenrod” oraz oparty na folklorze warmińskim cykl pieśni pt. „Malowanki ludowe”. W latach 1905 – 1906 powstało oratorium „Znalezienie św. Krzyża”. W 1909 roku został dyrektorem Towarzystwa Muzycznego w Krakowie, gdzie skomponował muzykę do wiersza poetki Marii Konopnickiej, która jako „Rota” po raz pierwszy została wykonana 15 lipca 1910 roku podczas obchodów 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Pieśń przez wiele lat była nieoficjalnym hymnem Polski. Od 1919 r. swoje życie rodzinne związał z Poznaniem. W czasie I wojny św. grał w berlińskiej orkiestrze garnizonowej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wrócił do Poznania gdzie był organizatorem życia muzycznego. W 1920 r. kompozytor swoją muzyką walczył o przyłączenie Warmii do Polski. W 1924 r. skomponował operę „Legenda Bałtyku”, która była wykonywana wielokrotnie w Polsce i Europie. W latach 1920 – 1927 Feliks Nowowiejski był profesorem w konserwatorium Muzycznym w Poznaniu, gdzie założył Chór Narodowy. W okresie międzywojennym był laureatem wielu nagród i wyróżnień: w 1935 r. otrzymał Państwową Nagrodę Muzyczną i tytuł szambelana papieskiego, w 1936 r. Krzyż Komandorski Orderu Polonia Restituta. W czasie II wojny św. przebywał i komponował w Krakowie, następnie powrócił do Poznania gdzie zmarł 18 stycznia 1946 r.
Twórczość Feliksa Nowowiejskiego jest niezwykle bogata, pełna miłości do ojczyzny, którą ukazywał w pieśniach, oratoriach, mszach, symfoniach organowych, operach, baletach, utworach orkiestrowych i wielu innych dziełach.
Na Warmii i Mazurach Feliks Nowowiejski jest najważniejszą postacią kultury muzycznej. W hołdzie kompozytorowi organizowane są liczne wydarzenia i inicjatywy. W 1961 r. w Barczewie utworzono Muzeum Jego imienia, obecnie Salon Muzyczny im. Feliksa Nowowiejskiego. Kompozytor jest patronem wielu polskich instytucji, m.in. Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej i Szkoły Podstawowej nr.1 w Barczewie.
W ogłoszonym przez Sejm 2016 r. jako Roku Feliksa Nowowiejskiego władze Barczewa ustanowiły hymn „O Warmio moja miła” hymnem Barczewa.
Autor: Danuta Łowkiel
Feliks Nowowiejski (1877 – 1946)
Great Polish composer, conductor, organist, choirmaster, music teacher, patriot
“Feliks Nowowiejski’s work influenced the musical culture of the whole world, and most of Poland. The artist always stood on the Polish side and Polish culture. Moreover, he was the author of many patriotic songs which strengthened the national identity of Polish people. When Poland was in captivity he took an active part in creating and organizing artistic life. The lower house of Parliament of the Republic of Poland, convinced of the special significance of his accomplishment, establishes 2016 Year of Feliks Nowowiejski”
Partial resolution of the Sejm ( or the lower…) of the Republic of Poland of 22 December 2015
On the establishment of 2016 Year of Feliks Nowowiejski
Feliks Nowowiejski was born in Barczewo (Wartenburg) on 7.02.1877. After graduating from Primary School, he continued his education at the Music School in Heiligelinde. In 1893, he and his family settled in Olsztyn where he began work in a military orchestra. In 1898 he became an organist in the church of St. Jakub in Olsztyn. This year he won the 1st prize in London for the „Under the banner of peace”. In the years 1898-1907 he studied at the Stern Conservatory in Berlin, the School of Church Music in Regensburg and the Master School at the Royal Academy of Art in Berlin. In those years he created works with patriotic works and Polish editions on folk motifs „Swaty polskie”. In 1902-1904 he was twice a laureate of the Roman Prize. G. Meyerbeer: oratorio „Return of Prodigal Son” and “Symphony h-mol”. It allowed him to travel through Europe. In 1903 he composed one of the most important works. „Quo Vadis,” an oratorio inspired by Henryk Sienkiewicz’s novel, gained fame and was performed in more than one hundred and fifty cities in Europe, North and South America. He also received a L.V. Beethoven prize in Bonn. At that time he composed „Songs about the Eagle”, „About the Polish holy country”, the psalm „Motherland”, the overture „Konrad Wallenrod” and a collection of folk motifs titled ” Folk paintings „. In the years 1905 – 1906 Nowowiejski created the oratorio „Finding Saint. Cross’’. In 1909 he became director of the Music Society in Cracow, where he composed music for the poet Maria Konopnicka, who’s „Rota” was first performed on 15.07.1910, during the celebrations of the 500 th anniversary of the Battle of Tannenberg. That song for many years was an unofficial anthem of Poland. From 1919 his family life connected with Poznan. During the World War One composer played in the Berlin Garrison Orchestra. After Poland regained its independence, he returned to Poznan where he became the organizer of musical life. In 1920 the composer with his music fought for the annexation of Warmia to Poland. In 1924 he composed an opera named „Legend of the Baltic”, which was performed numerous times in Poland and Europe. In the years 1920 – 1927 Feliks Nowowiejski was a Professor at the Conservatory of Music in Poznan, where he founded the National Choir. In the interwar period he was a laureate of many awards and distinctions: in 1935 he was awarded the State Music Prize and the title of papal chamberlain, in 1936 the Commander Cross of the Polonia Restituta Order. During the World War Two He stayed and composed in Cracow, then returned to Poznań where he died on 18.01.1946.
